Κυδωνία, Αλχανία, La Canea, Χανιά...

Η Βενετία της Ανατολής, η πόλη των γιασεμιών, το διαμάντι της Κρήτης! Μύθοι, δοξασίες, αρχαίοι βασιλιάδες και αδηφάγοι κατακτητές που ζήλεψαν την ομορφιά της, αναβίβασαν τα Χανιά σε μια πόλη όνειρο, σε μια πόλη θρύλο.

Σήμερα, έχοντας καλά κρυμμένο το μυστικό της στα βάθη των αιώνων, περιμένει με νοσταλγία νέους πολιτισμούς για να διδάξει και πάλι ιστορία, για να δώσει και πάλι φως...

Αρχαιολογική περιοχή Καστελίου

Ο οικισμός που ανασκάπτεται μέσα στην πόλη των Χανίων, με κέντρο του το λόφο Καστέλι, είναι ο σημαντικότερος του νομού. Μεγάλα σπίτια με καλοχτισμένα δωμάτια, φροντισμένα δάπεδα με κυκλικά κοιλώματα - εστίες, τοίχοι επιχρισμένοι με βαθύ κόκκινο κονίαμα, κανονικά θυρώματα και κεραμικά προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας δείχνουν ότι πρόκειται για ένα σπουδαίο πρωτομινωικό κέντρο.

Ο οικισμός αυτός είναι ο σημαντικότερος της δυτικής Κρήτης. Η θέση του είναι ιδανική, γιατί όχι μόνο γειτονεύει με τη θάλασσα, αλλά περιβάλλεται και από τον πλούσιο χανιώτικο κάμπο, πληρώντας έτσι όλες τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη τόσο της γεωργίας όσο και της αλιείας και του θαλάσσιου εμπορίου. Αυτό επιβεβαίωσαν οι εκτεταμένες ανασκαφικές έρευνες που άρχισαν το 1964 στην πλατεία της Αγίας Αικατερίνης και συνεχίζονται μέχρι σήμερα, πάντα με πολλές δυσκολίες, περιορισμένες στους λίγους ελευθέρους χώρους της πυκνοκατοικημένης περιοχής.

Ο λόφος κατοικήθηκε αδιάκοπα από τα πρωτομινωικά χρόνια μέχρι τις μέρες μας, με αποτέλεσμα τα ανασκαφικά στρώματα να είναι πάρα πολλά και συχνά πολύ λεπτά σε πάχος, γεγονός που δημιουργεί ανυπέρβλητες δυσκολίες στη χρονολόγηση και την ταύτιση τους, έτσι ώστε οι ανασκαφές στο χώρο αυτό να θεωρούνται από τις δυσκολότερες στο είδος τους.

Κατά την επόμενη μεσομινωική περίοδο(α' μισό της δεύτερης χιλιετίας π.Χ.), ο οικισμός των Χανίων αναπτύσσεται σε δυναμικό κέντρο. Είναι η περίοδος κατά την οποία εμφανίζονται στην Κρήτη οι πρώτες ανακτορικές εγκαταστάσεις. Ενώ η οικονομία παραμένει γεωργική, παράλληλα αναπτύσσεται το εμπόριο και η ναυτιλία. Δημιουργούνται εμπορικοί σταθμοί έξω από το νησί και ιδρύονται αποικίες. Μια τέτοια σχέση συνδέει την Κρήτη με το κοντινό νησί των Κυθήρων. Χαρακτηριστική είναι η ομοιότητα της κεραμικής από το Καστέλι και το Καστρί Κυθήρων. Το χανιώτικο κεραμικό εργαστήριο παράγει προϊόντα που ακολουθούν τους ρυθμούς της κεντρικής Κρήτης (σκοτεινό επί ανοικτού, ανοικτό επί σκοτεινού, τραχωτό ρυθμό, καμαραϊκό ρυθμό), ενώ δεν λείπουν και οι εισαγωγές κεραμικών από την υπόλοιπη Κρήτη.

Δυστυχώς, οι μεσομινωικές οικοδομικές φάσεις του οικισμού του Καστελίου έχουν αφανιστεί από την εκτεταμένη οικοδομική δραστηριότητα στις αμέσως επόμενες περιόδους και είναι πολύ λίγα τα λείψανα που σώζονται. Κτιριακά λείψανα τόσο των πρωτομινωικών όσο και των μεσομινωικών χρόνων που έχουν εντοπιστεί σε διάφορα σημεία στο σημερινό κέντρο της πόλης των Χανιών (περιοχή Δημοτικής Αγοράς και ανατολικότερα) ίσως υποδηλώνουν μια σπονδυλωτή διάρθρωση του προϊστορικού οικισμού, ενώ κέντρο του παραμένει πάντα ο λόφος στο Παλιό Λιμάνι.

Ρωμαϊκό Θέατρο αρχαίας Απτέρας

Το θέατρο της αρχαίας Απτέρας βρίσκεται στο νότιο τείχος της αρχαίας πόλης, πλησίον της νοτιοανατολικής της εισόδου. Η σημερινή του μορφή ανήκει στη ρωμαϊκή φάση και προέκυψε μετά από ριζική μετασκευή του προγενέστερου ελληνιστικού θεάτρου. Τα εδώλια επανατοποθετήθηκαν σε μια κτιστή υπόβαση, ενώ η σκηνή αντικαταστάθηκε από μια πιο επιβλητική ρωμαϊκή.

Τα μεταγενέστερα χρόνια κατασκευάστηκε μια ασβεστοκάμινος στο μέσω του κοίλου, η οποία αλλοίωσε την κατασκευή του θεάτρου. Οι κατασκευαστές της είχαν ενσωματώσει αρχιτεκτονικά μέλη του θεάτρου, ενώ τα ασβεστολιθικά εδώλια αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για την παρασκευή ασβέστη. Το κοίλο, διαμέτρου 54,68 μ., αντιστοιχούσε σε 26 σειρές εδωλίων. Σήμερα σώζονται 43 εδώλια στη θέση τους, σε διαμορφωμένη κλιμακωτά αργολιθοδομή, και μέρος της κεντρικής κλίμακας. Επίσης, έχουν αποκαλυφθεί οι 13 χαμηλότερες βαθμίδες θεμελίωσης εξαιτίας νεότερων επεμβάσεων ισοπέδωσης για καλλιέργεια αγρού. Η όψη της σκηνής διαμορφώνεται με τρεις μεγάλες κόγχες, οι οποίες αντιστοιχούσαν σε τρεις θύρες, ενώ ανατολικά και δυτικά του προσκηνίου διαμορφώνονταν τα παρασκήνια. Σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες συντήρησης και ανάδειξης από την αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Το Βυζαντινό Τείχος

Η αρχική οχύρωση της πόλεως των Χανίων, αυτή που περιβάλλει το λόφο του Καστελίου, έχει θεμελιωθεί σε υπολείμματα παλαιότερης οχύρωσης των ελληνιστικών χρόνων. Το Βυζαντινό τείχος στο μεγαλύτερο μέρος του έχει κατασκευαστεί με οικοδομικό υλικό από την αρχαία Κυδωνία σε δεύτερη χρήση. Το περίγραμμα του είναι ακανόνιστο και αποτελείται από ευθύγραμμα τμήματα, που διακόπτονται από μικρούς ορθογώνιους ή πολυγωνικούς πύργους.

Το τείχος σε ορισμένα σημεία απλώς συμπληρώνει το φυσικό οχυρό βράχο, ενώ από τη νότια και μέρος της ανατολικής και δυτικής πλευράς, καλύπτει εξολοκλήρου την ανάγκη προστασίας της πόλης. Στο τείχος υπήρχαν τέσσερις πύλες οι οποίες σήμερα έχουν κατεδαφιστεί. Οι δύο κύριες πύλες ήταν η δυτική προς την πλατεία Συντριβανίου και η ανατολική στη διασταύρωση των οδών Κανεβάρο και Δασκαλογιάννη. Οι άλλες δύο μικρότερες υπήρχαν μία στη νότια πλευρά, στην συμβολή των οδών Κατρέ και Καραολή-Δημητρίου, και μία στα βόρεια, στο ύψος των τουρκικών Φυλακών προς την οδό Αφεντουλιέφ.

Περισσότερα: http://chaniahistory.gr